Ik wens u/jullie een heel gelukkig en liefdevol 2024.

Een voorspoedig 2024. Een vredig nieuwjaar. Maar vooral een strijdbaar 2024, want gelukkig, liefdevol, voorspoedig en vredig wordt het niet vanzelf. Dat wordt hard werken. Zeker in de ingewikkelde tijd waarin we nu leven. Met zijn klimaatverandering, oorlogen, en volksmenners overal ter wereld, ook in ons eigen land. Met óók in ons eigen land de wooncrisis, het toenemend racisme, antisemitisme en islamofobie, en voor het eerst een generatie jongeren die het slechter gaat krijgen dan hun ouders. En met ouderenzorg die zwaar gebukt gaat onder de marktwerking, net als de rest van de zorg trouwens. En de rest van de publieke sectoren. En met stip bovenaan de oneerlijke verdeling van de welvaart in ons land. Waar een van de rijkste landen ter wereld kampt met ongeveer een miljoen mensen in armoede, en velen die daar maar net bovenuit komen.

Ik las rond de jaarwisseling dat 20% van de Nederlanders de overheid wel omver zou willen werpen. En we weten dat de PVV de grootste partij in het parlement is geworden met een kwart van stemmen. Dat vind ik zorgwekkend. De agenda van de PVV is niet alleen cultureel gezien een hele kwalijke en gevaarlijke, maar ook sociaaleconomisch. Want het betekent een bedreiging voor de sociale zekerheid, voor rechtvaardig klimaatbeleid en voor de positie van vakbonden. En vooral voor alle mensen die juist gebaat zijn bij leefbare uitkeringen gebaseerd op vertrouwen in plaats van wantrouwen. Voor mensen die betaalbare klimaatoplossingen hard nodig hebben, want als het mis gaat met het klimaat zijn zij het die het gelag betalen. En voor al die mensen die hun vakbond hard nodig hebben. Voor zichzelf, voor hun eerlijke loonsverhoging, voor gezonde arbeidsomstandigheden, om op tijd te kunnen stoppen met werken. Maar ook om het broodnodige tegenwicht te bieden aan de macht. De macht op de werkvloer, de macht van de aandeelhouders, die van gemeentebestuurders, de macht in politiek Den Haag.

Die macht behoort aan ons, aan de mensen die het land draaiende houden, de mensen die het land hebben opgebouwd en nu van hun pensioen genieten . En de mensen die een waardig vangnet verdienen zoals Marga Klompé dat ooit had bedoeld. Mensen die zich verenigd hebben in de FNV.

Zondebokpolitiek is een groot gevaar voor ons land. Het is een beproefd middel van extreem rechts om de aandacht af te leiden van de echte problemen in ons land. Problemen waar zij helemaal geen oplossing voor hebben, of willen hebben. Voor een vakbond is solidariteit een grondbeginsel. En we zijn dus ook solidair met migranten. Met vluchtelingen -uiteraard-, met mensen met een migratieachtergrond,  maar ook met arbeidsmigranten die in de distributiecentra van onze supermarkten staan te beulen, die onze pakjes verpakken, die onze groente oogsten. In slachterijen ons vlees verwerken. Het is niet zij tegen wij, zoals extreem en populistisch rechts ons wil doen geloven. We trekken juist aan dezelfde kant van het touw.

Het wordt hard werken, ik zei het al. Maar we zijn een vakbond en we zijn goed op weg. De lonen zijn gestegen als een malle. Niet vanzelf, maar door goed onderhandelen, acties en stakingen. Het sociale zekerheidsstelsel is de afgelopen jaren niet verslechterd, bezuinigingen hebben we tot nu toe kunnen tegenhouden. En je kunt zeggen wat je wilt, maar de pensioenen zijn voor het eerst in 12 jaar weer geïndexeerd, dankzij acties van ons. En we groeien als vakbond. In 2023 zijn we gegroeid in ledenaantallen. 62.000 leden erbij in het afgelopen jaar. Duizenden per maand erbij, vooral onder jongeren. Jongeren die ook in actie komen voor het klimaat en bewijzen dat activisme leeft, ook onder nieuwe generaties. Iets dat wij als vakbond natuurlijk allang wisten, met een recordaantal stakingen in 2023.

Als je iets voor elkaar wilt krijgen, dan kom je daarvoor op en dat doe je samen. Een hele eenvoudige definitie van wat vakbondswerk is. Maar vakbondswerk is ook: onze kaderleden die mensen met een dreigende arbeidsongeschiktheid bijstaan. Die long-covidpatiënten hebben geholpen met het aanvragen van een compensatieregeling die door ons was afgedwongen. Onze juristen en advocaten die op een andere manier de strijd aangaan. Onze mensen die achter de schermen keer op keer overheidsbeleid beïnvloeden. Rond de bescherming van klokkenluiders bijvoorbeeld, maar ook de grenswaarden van gevaarlijke stoffen helpen naar beneden te brengen. Dag in dag uit. En sinds kort zetten we ook harder in op loopbaantrajecten, helpen we mensen in regionale werkcentra onafhankelijk aan een baan of andere baan, een beetje wat vroeger de arbeidsbureau’s deden. Wij zijn daar gewoon het beste in. Ook dat is de kracht van de FNV. 

Die kracht hebben we en gaan we ook dit jaar nodig hebben. Want we zijn er nog lang niet. Er zijn er geen eenvoudige oplossingen, of überhaupt oplossingen, te verwachten vanuit Den Haag. We moeten aan de bak. Het begint wat ons betreft met de rechtvaardige verdeling van het geld dat in Nederland wordt verdiend. want hoe rijk we ook zijn we zijn ook scheefgroeikampioen.

Wij eisen een groter deel van de koek op en blijven dat doen. De lonen zijn nog lang niet op het niveau van decennia geleden toen 80% van wat werd verdiend naar de mensen ging die het werk verzetten. In plaats van naar de aandeelhouders. Het minimumloon is nog lang niet 60% van het mediaan loon, 16 euro blijft dus ons streven. De uitkeringen moeten daaraan gekoppeld blijven, en dus: fors omhoog.

Het is nodig dat mensen in de bijstand geen sancties maar kansen krijgen. De participatiewet moet van tafel.
Het is keihard nodig dat de WIA rechtvaardig wordt. We gaan de komende weken met argusogen kijken naar waar de staatscommissie OCTAS mee komt aan plannen. En komen zo nodig in actie.

Het is nodig dat mensen met een zwaar beroep moeten eerder kunnen stoppen met werken en mensen met een beperking recht op werk krijgen.

Zorg moet voor iederéén betaalbaar en toegankelijk blijven, en de werkdruk in alle cruciale beroepen MOET omlaag. Als dat niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks.

De gruwelijke uitbuiting van migranten is een schande voor ons land. Het rapport van Roemer heeft dat al lang en breed aangetoond en wij wisten dat al, want collega Bart Plaatje heeft dat op de agenda gezet. En collega Petra Bolster is nu de vurige pleitbezorger van de verbetering van hun rechten. Zelf heb ik de aangescherpte diversiteitsvisie van de FNV geïnitieerd. Daarin stelden we vast dat vrouwen en mensen van kleur oververtegenwoordigd zijn in flexbanen, slechte uitkeringen en slechte arbeidsomstandigheden. Alles waar de FNV tegen strijdt. Kortom die solidariteit is niet alleen een grondbeginsel van de FNV, maar het is onze kerntaak als vakbond om die in de praktijk te brengen. Op de werkvloer, in sectoren, op lokaal niveau, in de regio en in het land. 

Alles bij elkaar een stevige agenda. Vorige week publiceerden we een onderzoek: Stille wateren hebben diepe gronden. Daarin zijn onderzoekers van de Leiden universiteit tot de conclusies gekomen dat in de laagste inkomensgroep de inkomens al decennia achterblijven en dat het inkomen van huishoudens in die groepen weliswaar gestegen is, maar alleen maar omdat met name vrouwen meer zijn gaan werken. Niet meer zijn gaan verdienen. Met dit onderzoek bieden we tegenwicht aan alle onderzoeken die zeggen dat het in NL wel meevalt met de inkomensverschillen. Dat doet het niet. Mensen verbeelden zich hun armoede niet. Die armoede is reëel en wordt elke dag beleefd.

Dat is schrijnend. Onrechtvaardig.  En een rijk land als Nederland onwaardig. Toch ben ik hoopvol. Want wij zijn van de vakbond. Wij kunnen het roer in handen nemen. Wij kunnen de strijd aangaan. Wij kunnen solidariteit organiseren. Voor, maar vooral met al die leden en kaderleden. Wij kunnen het tij keren. En we hoeven dat niet alleen te doen. Want:

80% van de Nederlanders wil de overheid helemaal niet omverwerpen. Driekwart van de mensen heeft niet op een volksmenner gestemd. De vakbonden groeien in ledenaantallen, vooral onder jongeren. Activisme leeft en levert. Ik zie daarom uit naar 2024!

Gelukkig nieuwjaar!